الزامات ایمنی سیستم ارتینگ:
خطرات در جریان های متناوب
در طول عمر پستهای برق AC، به علت شرایط محیطی مختلف، از جمله رعد و برق، باد و باران، گرمای شدید خورشید، مخاطرات متعددی به وجود میآید. این مخاطرات میتوانند به قطعی برق و حوادثی نظیر برقگرفتگی منجر شوند. بنابراین، برای کاهش این خطرات، اقدامات ایمنی باید به دقت در نظر گرفته شوند.
یکی از این اقدامات، نصب نردهها در امتداد محیط ایستگاه برقی است تا از ورود حیوانات و افراد غیرمجاز به داخل این ایستگاه های برق جلوگیری شود. همچنین، این اقدام میتواند از وقوع حوادث غیرقابل پیشبینی نیز جلوگیری کند.
ضوابط سیستم ارتینگ
در واقع، نقش هر سیستم حفاظتی این نیست که از وقوع یک خطا جلوگیری کند، بلکه این است که در صورت وقوع یک خطا، به صورت موثر با آن برخورد کند. ارتینگ یکی از سیستم های حفاظتی در سیستم های الکتریکی می باشد که برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی و ایمنی افراد تعبیه شده است . این فرآیند به صورت انتقال تخلیه فوری الکتریسیته به صفحه زمین از طریق کابلها یا سیمهای الکتریکی با مقاومت کم انجام میشود.
هدف اصلی ارتینگ جلوگیری از وقوع حوادث ناشی از برق یا آسیب به تجهیزات الکتریکی در نتیجه تخلیه الکتریسیته به صورت ناگهانی است. سیستم ارتینگ نقش حیاتی در کنترل جریان و پتانسیل زمین بازی میکند. این سیستم باید به طور موثر در تشخیص و مداخله در عیوب عمل کند تا از وقوع حوادث جدی مانند برقگرفتگی جلوگیری شود.
ملاحظات شبکه ارتینگ
طراحی یک سیستم ارتینگ کارآمد و ایمن در پستهای الکتریکی بسیار اهمیت دارد. این سیستم باید جریانهای الکتریکی را به زمین هدایت کرده و در هماهنگی با سیستمهای حفاظتی عمل کند. عواملی مانند توزیع پروفیل پتانسیل الکتریکی و مقاومت کل سیستم ارتینگ نیز باید در نظر گرفته شوند.برای انتخاب و اجرای یک سیستم ارتینگ ایمن و کارآمد، توجه به ملاحظات فنی و محاسبات دقیق ضروری است. این اقدامات باعث ایجاد محیطی امن برای افراد و تجهیزات در اطراف پست برق میشود و از وقوع حوادث جدی جلوگیری میکند.
تفاوت بین ارت و باندینگ
– ارت: ایجاد مسیری برای جریان الکتریکی به زمین در صورت وقوع خطا یا نقص.
– باندینگ: ایجاد اتصالات مناسب بین اجزای مختلف تجهیزات الکتریکی برای جلوگیری از اتصالات غیر مجاز.
عوامل موثر در عملکرد سیستم ارت
– مقاومت خاک: مقاومت خاک میتواند بر مقاومت سیستم ارت تأثیر بگذارد، به عنوان مثال خاکهای با مقاومت بالا نیازمند الکترودهای بزرگتری هستند.
– میزان رطوبت: خاک مرطوب معمولاً مقاومت کمتری دارد، بنابراین سیستم ارت در مناطق با رطوبت بالا یا متغیر باید به طرز متفاوتی طراحی شود.
– نوع خاک: انواع مختلف خاک مانند شنی یا سنگی میتوانند مقاومت و میزان رطوبت متفاوتی داشته باشند که بر طراحی سیستم ارت تأثیر میگذارد.
– آب زیرزمینی: حضور آب زیرزمینی میتواند بر مقاومت و میزان رطوبت خاک و همچنین نرخ خوردگی اجزای سیستم ارت تأثیر بگذارد.
– تشکیلات زمینشناسی: ساختار زمین منطقه همچنین میتواند بر سیستم ارت تأثیرگذار باشد، به عنوان مثال مناطق سنگی یا خاکی ممکن است نیاز به یک نوع خاص از سیستم ارت داشته باشند.
نصب سیستم ارتینگ:
فرآیند نصب سیستم ارت، یک راهی اساسی برای مراقبت از ساختمانها و تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات برق محسوب میشود. در این مسیر، این نکته حائز اهمیت است که چگونه مراحل اجرای ارت به صورت عمقی را به بهترین شکل انجام دهیم:
- انتخاب محل چاه ارت:
سیستم ارتینگ عمقی
اولین گام در این مسیر، انتخاب یک نقطه مناسب برای حفر چاه ارت است. این نقطه باید در جاهایی با کمترین ارتفاع و در مکانهایی که احتمال بالایی از رطوبت وجود دارد، مانند باغها و زمینهای سبز قرار گیرد.
۲. عمق چاه:
تعیین عمق چاه بر اساس مقاومت خاص خاک انجام میشود که مقاومت مخصوص زمین در هر خاک را در جدول زیر مشاهده می نمایید. سپس چاه به اندازه کافی عمیق حفر شده و آمادهسازی میشود.
باغچهاي | 5 الي 50 |
رسي | 8 الي 50 |
مخلوط رسي ، ماسهاي و شني | 25 الي 40 |
شن و ماسه | 60 الي 100 |
سنگلاخي و سنگي | 200 الي 10000 |
۳. اتصال سیم به صفحه مسی:
اتصال دقیق سیم به صفحه مسی از جمله مراحل حیاتی این فرآیند است. برای این کار از جوشدهی مناسب استفاده میشود.
۴. حفر چاه ارت:
چاه ارت باید با دقت و با استفاده از مواد مناسب حفر شود و سپس صفحه مسی به درون آن قرار داده شود.
۵. پر کردن چاه ارت:
بعد از قرارگیری صفحه مسی، چاه با استفاده از مواد مناسب پر میشود و سپس با خاک معمولی بسته میشود.
۶. نصب شینه و میله برقگیر:
نصب شینه داخل ساختمان و اتصال میله برقگیر به دکل از جمله مراحل آخرین این فرآیند است.
با رعایت دقیق این مراحل و با استفاده از افراد متخصص و تجهیزات مناسب، میتوان از ساختمانها و تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات برق محافظت کرد.
سیستم ارتینگ سطحی
اجرای سیستم ارتینگ سطحی دارای روش های متنوعی می باشد که شامل موارد زیر است:
۱- راسته (ROD)
۲- حلقه (RING)
۳- پنجهای (شعاعی)
۴- مخلوط
۵- حلزونی
۶- الکتروشیمیایی
۷- شبکهای
نکات ایمنی چاه ارت:
الکتریسیته یکی از نیروهای پراهمیتی است که در ساختمانها و تجهیزات الکتریکی بکار میرود. برای اطمینان از ایمنی و عملکرد صحیح این سیستمها، نیاز به یک سیستم ارت موثر و قوی است. در اینجا به چند نکته مهم در طراحی، نصب و نگهداری سیستم ارت توجه میکنیم:
- طراحی و نصب صحیح:ابتدا باید اطمینان حاصل شود که سیستم ارت به درستی طراحی و نصب شده است تا به طور کامل عمل کند.
- تجهیزات مناسب: تمامی تجهیزات برقی، از جمله کولر، آب سرد کن، وسایل دستیابی مثل دریل و سنگفرز، همچنین ساختمانها، تاسیسات و مخازن نگهدارنده مواد شیمیایی باید به سیستم ارت مناسب مجهز شوند.
- سیم ارت سالم: سیم ارت باید بدون هیچ گونه زدگی یا شکستگی باشد و به درستی با چاه ارت وصل شود.
- مقاومت مناسب: مقاومت چاه ارت باید زیر یک اهم باشد و به صورت مرتب مرطوب شود تا مقاومت آن همیشه به حداقل برسد.
- بازرسی منظم: سیستم ارت باید هر روز بازرسی شود و در صورت وجود هر گونه اشکال، فوراً برطرف شود.
- رنگ آمیزی مناسب: رنگ سیم ارت باید از سایر سیمها متمایز باشد و معمولاً زرد به همراه سبز است.
- حفاظت از سیم ارت: سیم ارت باید از برخورد با لبههای تیز و برنده محافظت شود و از مسیر تردد افراد و وسایل نقلیه دور نگهدارید.
- ارت به تجهیزات: اطمینان حاصل شود که سیم ارت به تمامی تجهیزات مربوط به برق، از جمله تابلوهای برق و ژنراتورها، وصل شده است.
- ارت از طریق فلزات: کلیه قطعات فلزی باید به طور مناسب به سیستم ارت وصل شوند.
- استفاده از لولههای مخصوص:برقراری سیستم ارت از طریق لولههای آب، مایعات یا گاز ممنوع است و نباید از قطعات میلگرد در داخل زمین برای ارت استفاده شود.
با رعایت این نکات، سیستم ارت موثر و قادر به حفاظت از افراد و تجهیزات در مواقع اضطراری خواهد بود.